Với hệ thống này, cá nhân và doanh nghiệp không tuân thủ những quy định và nguyên tắc đề ra sẽ bị trừng phạt. Với các công ty nước ngoài, chính quyền Trung Quốc sẽ phân tích những dữ liệu như hợp đồng kinh doanh, trách nhiệm xã hội, việc tuân thủ các quy định chung và số lượng Đảng viên trong nội bộ doanh nghiệp.
Hệ thống “điểm tín dụng xã hội” sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để đánh giá các doanh nghiệp.
Ở mức độ căn bản nhất, mọi hoạt động và tính hiệu quả của “điểm tín dụng xã hội” phụ thuộc hoàn toàn vào dữ liệu cá nhân của các công dân Trung Quốc. Những dữ liệu này có thể được thu nhận thông qua các hoạt động mua bán của người dùng Internet, được ghi nhận lại theo dạng các “cookies” trong máy vi tính; hoặc thói quen sử dụng Internet của họ mỗi ngày (họ thường truy cập những website nào, vào lúc mấy giờ, bằng thiết bị gì, tên gọi trên mạng xã hội của họ là gì…).
“Điểm tín dụng xã hội” sẽ dựa vào những nguồn dữ liệu này và phân tích nó, dựa vào các quy trình và phần mềm phân tích dữ liệu lớn — big data, cùng với sự lắp đặt của hàng trăm nghìn camera lớn nhỏ khắp các tỉnh và thành phố ở Trung Quốc, để có thể liên tục giám sát mọi hoạt động của các công dân, cho dù đó là những hoạt động “thầm kín” và “nhạy cảm”.
Theo đó, sau mỗi lần họ thực hiện một hành vi xấu (ví dụ: đăng những dòng bình luận phỉ báng chế độ trên mạng xã hội), họ sẽ bị mất một số lượng điểm tương xứng, và ngược lại. Những người nào mất quá nhiều điểm và bị liệt vào danh sách Blacklists sẽ bị tước mất những quyền lợi như:
- Không thể sử dụng hệ thống các phương tiện giao thông công cộng (tàu điện ngầm, xe bus…).
- Khả năng tham quan các địa điểm du lịch bị hạn chế.
- Không được thuê phòng tại các khách sạn cao cấp, cho dù có đủ tiền.
- Không được mua và tiêu thụ những sản phẩm cao cấp và xa xỉ phẩm nói chung.
- Sẽ gặp nhiều cản trở và khó khăn trong các khâu thủ tục về giấy tờ, hành chính.
Toàn Lê Hữu
